Odstępstwa od ochrony prawa autorskiego z uwagi na realizację wolności informacji i wolności prasy

Orzeczenie w sprawie Funke Medien NRW GmbH przeciwko Bundesrepublik Deutschland oraz zbieżne z nim orzeczenie w sprawie Spiegel Online GmbH przeciwko Volkerowi Beckowi wytyczą nowy sposób postrzegania konfliktu przepisów prawa autorskiego i wolności wypowiedzi. Nie powinno budzić wątpliwości, że odstępstwo od przepisów prawa autorskiego na rzecz ochrony wartości, którą jest wolność wypowiedzi, jest dopuszczalna. Odstępstwo to może zaistnieć jedynie w enumeratywnie wyliczonych przypadkach opisanych w treści art. 5 ust. 3 lit. c) i d) dyrektywy 2001/29. Sposobem rozwiązania konfliktu wskazanych wartości na gruncie interpretacji przepisów prawa UE powinna być taka wykładnia przepisów prawa autorskiego, która zapewni ich zgodność z prawami podstawowymi zagwarantowanymi w Karcie Praw Podstawowych. Wskazane orzeczenia TSUE wywierają istotny wpływ także na sposób dokonywania tzw. testu trójstopniowego, o którym mowa w art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 (art. 35 polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych), oraz dadzą możliwość przełamania zasady exceptiones non sunt extendendae w odniesieniu do przepisów o dozwolonym użytku, jeśli byłoby to warunkiem poszanowania praw podstawowych. Mimo ogromnego znaczenia opisywanych regulacji dla interpretacji przepisów prawa autorskiego trzeba pamiętać, że stanieje także druga sfera oddziaływania prawa autorskiego na wolność wypowiedzi, która nie została bezpośrednio objęta treścią analizowanych rozstrzygnięć TSUE. Dotyczy ona kwestii dostępu do informacji oraz zakazu blokowania treści na platformach internetowych z powoływaniem się na obowiązek poszanowania praw autorskich. Jak wskazano w niniejszym artykule, ten aspekt wymaga szczególnego uregulowania. Została mu poświęcona treść art. 17 dyrektywy 2019/790/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE. Wskazane orzeczenia Trybunału określiły nowe zasady interpretacyjne według których konflikt opisanych wartości powinien być rozstrzygany. Orzeczenia te zmieniają, dotychczasowy sposób interpretacji przepisów dotyczących dozwolonego użytku utworów. To nowe podejście zaproponowane przez Trybunał może okazać się szczególnie istotne w kontekście wyzwania, które stoi przed państwami członkowskimi UE w zakresie implementacji do krajowych porządków prawnych dyrektywy z dnia 17 kwietnia 2019 r w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE.

Może ci się też spodobać